"The Economist" məcmuəsində dərc olunmuş məqalədə söhbət ərəb cəmiyyətində qadınlara olan münasibətdən gedir.

Qahirə sakini Əhməd arvadının işləməsinə icazə verib. "Əvvəlcə israr edirdim ki, evdə otursun. Amma o həm uşaqlara və evə baxdı, hələ işə getməyə də vaxtı qaldı" - deyir. Amma ər hələ bununla da vəziyyətdən razı deyil: "Əlbəttə, mən kişiyəm, evi dolandıran əsas mənəm. Qadınlar belə şeylərə qadir deyillər".

"The Economist" yazır ki, Əhmədin dünyaya baxışı bütün ərəb regionunda olduğu kimidir. Bu ölkələrdə kişilər hər yerdə - evdə, parlamentdə, idarədə üstünlük təşkil edirlər.

Bu ölkələrdə kişi şovinizmi, yəni qadınlara ikinci növ adam kimi baxılması sadəcə məişətlə məhdudlaşmır. Bu münasibət ölkələrin qanunlarına yazılıb.

BMT-nin və Promundonun birgə keçirdikləri son sorğuda ərəb kişilərin kişi-qadın münasibətlərinə baxışları tədqiq olunub.

Məlum olub ki, Misirdə kişilərin 90 faizinin fikrincə, evdə son söz kişinin dediyi olmalıdır.

Məqalədə deyilir ki, əslində bu nəticəyə gəlmək üçün sorğu-filan keçirməmək də olardı. Amma bu sorğu hər halda qiymətli bilgilər də verib.

Söhbət dörd ölkədə - Misir, Livan, Mərakeş və Fələstində kişilərin apardığı mübarizədən, daha doğrusu onların bərabərliyə doğru inkişafı əngəlləmək mübarizəsindən gedir.

Bu ölkələrin kişilərinin azı üçdə ikisi ailələrinin təhlükəsizliyindən və rifahından narahatdır.

Misirdə və Fələstində kişilərin əksəriyyəti işsizlikdən və ya maaşın aşağı olmasından şikayətlənir.

Belə şəraitdə qadınların da vəziyyəti yaxşı deyil, amma kişilər bunu "kişiliyin böhranı" kimi qəbul edirlər.

Ərəb kişilər nəinki ailədə başçı və patriarx səlahiyyətlərini azaltmaq istəmirlər, əksinə bu hakimiyyətdən daha möhkəm yapışırlar.

Bundan başqa dini xürafat atmosferi kişilərin yeni azadlıqlara şübhə ilə yanaşmasını şərtləndirir.

Müsəlman hüquq üləmaları "qivama" prinsipini təbliğ edirlər. Bu prinsip kişilərə qadınlar üzərində hökmranlıq verir. Səudiyyə Ərəbistanı kimi mühafizəkar ölkələrdə "qivama" rəsmi dövlət siyasətidir. Lakin ərəb dünyasının ən liberal guşlərində də münasibət elə belədir. Məsələn, Mərakeşdə kişilərin 77 faizi inanır ki, onlar qadın qohumların üzərində nəzarətə malik olmalıdırlar.

Təbiidir ki, belə bir şəraitdə zorakılıq və qısnamalar əl-qol açır. Sözü gedən 4 ölkədə evli kişilərin 10 faizindən 45 faizinə qədəri arvadlarını döydüyünü etiraf edir. Kişilərin 31 faizdən 64 faizə qədəri küçələrdə qadınları qısnadıqlarını bildiriblər.

Mərakeş kişilərinin yarıdan bir qədər azı düşünür ki, nikahda ikən zorlama cinayət əməli sayılmalıdır. Əksər kişilər bu qənaətdədirlər ki, qadınlar seksə onların istədikləri an hazır olmalıdırlar. Misirdə kişilərin 70 faizi qadın sünnətinə haqq qazandırır.

Məsələ burasındadır ki, Misirdə qadınların yarıdan çoxuna görə də qadın sünnəti normaldır. Əslində ərəb dünyasında qadınların əksəriyyəti kişilərin baxışlarını bölüşür.

Misir və Fələstində qadınların 50 faizi deyir ki, qadın zorlanarsa, onu zorlayana ərə getməlidir.

Azı üç ölkədə kişilərdən daha çox qadın düşür ki, "təxribatçı" şəkildə geyinən qadının qısnanmasına haqq qazandırmaq olar. Bu ölkələrdə rəyi soruşulan qadınların əksəriyyəti kişilərin nəzarətçiliyini qəbul edir.

Fəallar ərəb qadınlarını öz haqlarını tələb etməyə səsləyirlər. Amma bütün bunlar kişilərin münasibətini dəyişmir.

Buna baxmayaraq araşdırma müəllifləri bu qənaətdədirlər ki, kişilərin ata olması və qadınların işləməsi ərlərin münasibətində yumşalma ilə müşayiət olunur.

İndiyədək aparılmış bütün araşdırmalar göstərir ki, qadın və kişi bərabərliyi ərəb ölkələrinin daha zəngin olmasına, azad qadınların daha çox qazanmasına gətirib çıxarardı.

Bəzi qanunlar dəyişilsə də, hökumətlər bunu canları çıxa-çıxa edirlər.

"Bizim ərəb dünyamızda hələ ki Justin Trudeau-muz yoxdur" - deyir professor Əl-Feki.

Ən son xəbər isə budur ki, Livanda ilk dəfə təsis edilən qadın işləri naziri postuna kişi təyin ediblər.